NASA-in teleskop Džejms Veb pružio je transformativne uvide u planete manje od Neptunea najrasprostranjeniji tip egzoplaneta u našoj galaksiji, ali još uvek uglavnom nerazumljiv. Kroz detaljno ispitivanje egzoplaneta TOI-421 b, naučnici su, po prvi put, bili u mogućnosti da prodru kroz gasovitu maglu koja obavija ove planete, otkrivajući sastav njihovih atmosfera. Ovo otkriće je ključno jer otkriva prethodno skrivene hemijske potpise, kao što su vodena para, ugljen-monoksid i sumpor-dioksid, što sugeriše jedinstvene atmosferske karakteristike.

Istraživanje predstavlja značajan korak u razumevanju zašto sub-Neptuni, manji od gasnih džinova, ali veći od Zemlje, ne postoje u našem solarnom sistemu uprkos tome što su česti u galaksiji. Studija TOI-421 b, toplijeg pod-Neptuna, pokazala je da ima atmosferu dominiranu vodonikom — neočekivano otkriće koje ga razlikuje od prethodno posmatranih sub-Neptuna koji sadrže teže molekule.

Ova otkrića o atmosferi TOI-421 b mogla bi redefinisati način na koji naučnici percipiraju sub-Neptune, potencijalno kategorizujući TOI-421 b kao novi tip ili izuzetno retku kategoriju egzoplaneta. Kako Veb nastavlja s istraživanjima, dalja posmatranja toplih sub-Neptuna mogla bi ubrzati naše razumevanje formiranja i evolucije ovih nebeskih tela, otkrivajući složenost planetarnih sistema izvan našeg.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]

U zapanjujućoj novoj studiji, naučnici su otkrili dokaze koji sugerišu da je čuveni Tyrannosaurus rex možda evoluirao u Severnoj Americi, a ne u Aziji, što je u suprotnosti sa prethodnim verovanjima da su njegovi preci migrirali iz Azije. Objavljeno u časopisu Royal Society Open Science, istraživanje podržava stav da su preci T. rexa potekli iz Azije, ali su prešli u Severnu Ameriku preko kopnenog mosta formiranog Beringovim moreuzom tokom kasnog perioda krede.

Većina fosila T. rexa pronađena je na nekadašnjem ostrvskom kontinentu Severne Amerike, Laramidiji, koja obuhvata današnju Montanu, Južnu Dakotu i Albertu. Studija otkriva da su migracija i evolucija ka ogromnim veličinama, pod uticajem klimatskih promena kao što je termalni maksimum krede, postavili osnovu za tiranosauride da znatno porastu nakon što su druge velike vrste dinosaurusa izumrle zbog hlađenja globalnih temperatura.

Otkrića, koja se pozdravljaju kao “odličan naučni rad,” bacaju svetlo ne samo na poreklo T. rexa, već i na šire evolucione šablone unutar loze tiranosaurida i srodnih megaraptora tokom njihovog puta iz Azije do istaknutog mesta u Severnoj Americi.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]

Naučnici sa Univerziteta Rutgers napravili su revolucionarno otkriće ogromnog, svetlucavog oblaka vodonika nazvanog Eos, koji se nalazi na samo 300 svetlosnih godina od Zemlje. Ova kolosalna struktura za stvaranje zvezda je najbliža te vrste ikada otkrivena i ima potencijal da značajno unapredi naše razumevanje formiranja zvezda. Eos, oblak gasa u obliku polumeseca otkriven je kroz svoje slabo ultraljubičasto svetlo, pružajući naučnicima jedinstvenu priliku da proučavaju mesta rođenja zvezda i međuzvezdani medijum koji služi kao kolevka za nove zvezdane formacije. Primenuvši inovativnu metodu dalekog ultraljubičastog detekcije, istraživači su uspeli da otkriju svetlucave molekule vodonika u oblaku, koji sadrži oko 3400 puta masu sunca. Ova tehnika može revolucionizovati način na koji naučnici istražuju kosmičke strukture i molekularne oblake, koji se obično otkrivaju korišćenjem konvencionalnih radio i infracrvenih metoda. Eos, smešten na ivici Lokalnog Balona, pruža neviđene podatke koji bi mogli preoblikovati naše razumevanje svemira, omogućavajući direktno merenje dinamike molekularnih oblaka i pomažući u proučavanju formiranja zvezda i planeta. Naučnici veruju da će Eos ispariti tokom narednih šest miliona godina, ističući i prolaznu prirodu i izuzetnu značajnost njegovog otkrića.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]

NASA slavi 35. godišnjicu Svemirskog teleskopa Habl, stuba astronomske eksploracije. Lansiran 24. aprila 1990. godine na svemirskom šatlu Discovery, Habl je transformisao naše razumevanje svemira. Zabeleženo je preko 1,7 miliona opservacija, što je dovelo do preko 22.000 naučnih radova. Tokom svog rada, Habl je doživeo pet servisnih misija kroz koje su astronauti unapređivali njegovu tehnologiju, poboljšavajući njegove mogućnosti.

Hablovi doprinosi su monumentalni; pomogao je u merenju širenja svemira, doprineo otkriću tamne energije i otkrio da su supermasivne crne rupe prisutne u galaksijama. Njegova sposobnost da zabeleži lepotu kosmosa povezala je javnost sa astronomijom, prikazujući svemir kao istovremeno očaravajući i složen. Podaci koje je proizveo postavili su temelje za buduće misije, uključujući predstojeći opservatorijum naseljivih svetova, koji se očekuje da će se dublje baviti proučavanjem svemira.

Misija Habl naglašava međunarodnu saradnju između NASA-e i Evropske svemirske agencije, reflektujući nasleđe inovacija i eksploracije. Dok slavimo Hablovo plodno putovanje, njegove slike Marsa, Rozetne magline i spiralne galaksije NGC 5335 stoje kao svedočanstvo njegovog trajnog uticaja na nauku i naše viđenje kosmosa.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]

MIT istraživači su razvili revolucionarni okvir nazvan “periodni sistem mašinskog učenja”, s ciljem da unaprede razvoj veštačke inteligencije spajanjem različitih klasičnih algoritama. Ovaj inovativni alat olakšava sintezu postojećih ideja za poboljšanje AI algoritama ili kreiranje novih, slično kao što periodni sistem hemijskih elemenata predviđa neotkrivene elemente. Istraživački tim, na čelu sa Šaden Alšammari, identifikovao je jednačinu centralnu za mnoge tradicionalne AI algoritme, nazvanu informaciono kontrastno učenje (I-Con), koja preobražava popularne metode da bi poboljšala postojeće AI modele ili kreirala nove. Organizovanjem ovih algoritama u strukturu nalik periodnom sistemu, istraživači mogu vizualizovati potencijalne oblasti za algoritamska istraživanja i popuniti praznine gde bi mogli da se nalaze neotkriveni algoritmi. Ovaj okvir ne samo da povećava tačnost tehnika klasifikacije slika i uklanjanja pristrasnosti iz podataka, već takođe služi kao kreativni alat za buduće napretke u AI, podstičući nove kombinacije metodologija. Istraživanje MIT tima pruža vredan kompas za polje AI, povlačeći paralele sa dugotrajnim naučnim okvirima i otvarajući nove puteve za inovaciju i otkrića.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]

SpaceX je uspešno spojio svoju Dragon teretnu kapsulu sa Međunarodnom svemirskom stanicom (ISS) kao deo svoje 32. misije snabdevanja za NASA. Kapsula je stigla 22. aprila 2025. nakon putovanja od približno 28 sati i isporučila 3.040 kilograma zaliha, uključujući hranu, osnovne potrepštine i naučne eksperimente. Među istraživačkom opremom nalazili su se napredni sistem za praćenje kvaliteta vazduha i atomski časovnici za proučavanje koncepata poput relativnosti. Kapsula Dragon će ostati spojena otprilike mesec dana pre nego što se vrati na Zemlju, noseći otpad i naučne eksperimente za analizu. Trenutno je jedina operativna teretna svemirska letelica sa mogućnošću povratka na Zemlju. SpaceX Elona Muska nastavlja da igra ključnu ulogu u snabdevanju ISS i unapređivanju istraživanja svemira.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]

Revolucionarni eksperiment na Međunarodnoj svemirskoj stanici (ISS) pokazao je da se miso, tradicionalna japanska pasta od soje, može efikasno fermentisati u svemiru. Ovo novo kulinarsko dostignuće realizovano je u nastojanjima da se astronautima obezbede ukusne i hranljive opcije hrane tokom produženih misija, što bi moglo olakšati izazov održavanja dobrog snabdevanja hranom na dugim putovanjima, kao što su buduće misije na Mars.

Eksperiment je započet u martu 2020. godine kada su naučnici poslali mešavinu soje, pirinčanog kōji i soli na ISS. Uslovi u svemiru, kao što su mikrogravitacija i pojačano zračenje, predstavljali su potencijalne izazove za proces fermentacije. Ipak, istraživači su nakon 30-dnevnog perioda prijavili uspešnu fermentaciju, a rezultat je bio miso fermentisan u svemiru sa jedinstvenim aromama “pečenog” i “orašastog” u poređenju sa njegovim zemaljskim ekvivalentom.

Ovi nalazi mogu otvoriti put astronautima da proizvode svežu hranu u svemiru, nudeći i nutritivne benefite i psihološku utehu kroz poznate i ukusne obroke. Studija predstavlja korak napred u kontinuiranom putovanju ka poboljšanju kvaliteta života astronauata, istovremeno napredujući ka ambicioznim ciljevima istraživanja svemira.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]

Nova studija osporava dugogodišnje verovanje da su dinosauri bili u opadanju pre nego što ih je masivni udar asteroida zbrisao sa lica Zemlje pre 66 miliona godina. Istraživanje, objavljeno u časopisu Current Biology, analiziralo je gotovo 18 miliona godina fosilnih dokaza, fokusirajući se na porodice dinosaurusa poput Ankylosauridae, Ceratopsidae, Hadrosauridae i Tyrannosauridae. Otkrilo je da je percipirani pad u broju i raznolikosti dinosaurusa pre udara asteroida možda bio uzrokovan lošim uslovima fosilizacije, a ne stvarnim smanjenjem njihovih populacija. Ranije ideje koje su sugerisale da su dinosauri već bili na putu ka izumiranju pre udara asteroida bile su kontroverzne. Međutim, studija sugeriše da su dinosaurusi bili široko rasprostranjeni i uobičajeni do katastrofalnog događaja. Geološke promene, poput povlačenja Zapadnog unutrašnjeg mora i uzdizanja Stenovitih planina, verovatno su uticale na fosilizaciju, doprinoseći nedostatku kasnokrednih fosila dinosaurusa. Ovo istraživanje implicira da, da asteroid nije udario, dinosauri bi možda i dalje koegzistirali sa sisarima, gušterima i pticama danas.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]

Nedavna studija koja koristi podatke sa Habl svemirskog teleskopa otkrila je da dan na Uranu traje duže nego što se ranije procenjivalo, trajući 17 sati, 14 minuta i 52 sekunde—28 sekundi duže nego što je prvobitno procenjeno pomoću Voyagera 2 iz 1986. godine. Ovo otkriće, proizašlo iz posmatranja aurora na Uranu tokom više od jedne decenije, pruža preciznije razumevanje perioda rotacije ledenog džina i njegovih koordinatnih sistema. Studiju, koju vodi astronom Laurent Lamy iz Pariskog opservatorija, ima za cilj ispravku ranijih netačnosti uzrokovanih neizvesnostima u podacima Voyagera 2. Poboljšana merenja bi trebalo da pomognu u strategiziranju budućih misija ka Uranu, unapređujući navigacione i planove za ulazak u atmosferu. Istraživanje, objavljeno u časopisu Nature Astronomy, označava krupan korak napred u proučavanju nebeskih tela sa magnetskim poljima i aurorama, potencijalno pomažući i u analizi egzoplaneta. Obimna posmatranja bila su ključna za otkrivanje periodične magnetske aktivnosti na Uranu sa do sada neviđenom preciznošću.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]

Letelica Sojuz MS-27 koja nosi ruske i američke astronaute nedavno je lansirana sa kosmodroma Bajkonur u Kazahstanu, uspešno pristajući na Međunarodnoj svemirskoj stanici (ISS). Misija koja uključuje Džonatana Kima iz NASA i ruske kosmonaute Sergeja Rjižikova i Alekseja Zubritskog, simbolizuje retki aspekt saradnje između ove dve nacije usred napetih geopolitičkih odnosa nakon ruske invazije na Ukrajinu 2022. godine. Uprkos tenzijama, istraživanje svemira ostaje most koji vodi poreklo od istorijske misije Apolo-Sojuz 1975. godine, koja je simbolizovala detante Hladnog rata. Posada planira da sprovede 50 naučnih eksperimenata pre povratka u decembru. Paralelno, pregovori o proširenoj saradnji uključuju obezbeđivanje nuklearne elektrane za misiju SpaceX-a na Mars. Uprkos prošlim dostignućima, ruski svemirski program se suočava sa izazovima, uključujući nedovoljno finansiranje i korupciju. Kako se ISS približava kraju svog životnog veka, Rusija planira da lansira sopstvenu svemirsku stanicu do 2027. U međuvremenu, saradnja sa Kinom raste, naročito u lunarnim istraživanjima.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]