Nova istraživanja sugerišu da bi Venera, iako nema plitotektoniku kao Zemlja, mogla imati kontinente. Naučnici su otkrili da su ogromne visoke ploče na Veneri, poput Ishtar Terre, verovatno nastale sličnim procesima kao i kraton na ranijoj Zemlji. Ova ploča je četiri kilometra visoka i okružena deset kilometara visokim planinskim lancima. Korišćenjem geofizikalnog kompjuterskog modela, istraživači su rekreirali moguće formiranje ovih ploča. Rezultati pokazuju da su ploče Venere mogle nastati usled konvekcijskih struja koje su deformisale staru koru planete, stvarajući uzdignute i tanke oblasti. Ovo istraživanje takođe baca novo svetlo na formiranje kontinenata na Zemlji, sugerišući da su rane strukture mogle nastati pre pojave plitotektonike. Iako se Venerina površina smatra prevrućom i previše mekom za formiranje krustalnih ploča, postojanje ovih visinskih ploča izaziva konvencionalne predstave o geološkoj evoluciji planeta.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]

Svemirski brod Cygnus kompanije Northrop Grumman, nazvan S.S. Francis R. “Dick” Scobee, uspešno je instaliran na Međunarodnu svemirsku stanicu (MSS) 6. avgusta 2024. godine. Misija NG-21 lansirana je iz Floride 4. avgusta 2024. godine, a svemirski brod je proveo otprilike 40 sati u putovanju do MSS-a.

NASA astronaut Matthew Dominick je koristio robotsku ruku Canadarm2 za hvatanje svemirskog broda Cygnus u 3:11 ujutro po istočnoameričkom vremenu, dok je astronaut Jeanette Epps bila u rezervnom timu. Nakon hvatanja, kontrola robotske ruke je prebačena na kontrolore na Zemlji radi završetka procesa spajanja na modulu Unity, na luci okrenutoj prema Zemlji.

Tokom prve faze misije, Cygnus nije uspeo da izvrši prvo planirano povećanje visine zbog niskog pritiska, ali su inženjeri uspešno prilagodili plan leta, što je omogućilo da svemirski brod stigne na MSS po planu.

Cyguns je dopremio oko 8.200 funti (3.720 kg) naučnih instrumenata i zaliha koje će koristiti posade Ekspedicija 71 i 72 tokom boravka na stanici.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]

Noćas će se na nebu videti do 75 “zvezda padalica” na sat usled vrhunca godišnjeg Perseidnog meteorskog pljuska. Ovaj fenomen je povezan sa kometom Swift-Tuttle, a meteori će se videti najbolje nakon 1 ujutru. Procenjuje se da će mesec zalaziti upravo kada počne najintenzivnija aktivnost, što će omogućiti bolju vidljivost. Perseidi su poznati po svojim brzim i svetlim meteoritima, koji nastaju kada čestice uđu u Zemljinu atmosferu i zasijaju kao svetlosne pruge. Konstelacija Persej, odakle meteori prividno potiču, biće visoko na severozapadnom nebu tokom noći. Ove godine, jak geomagnetni oluj će omogućiti vidljivost aurora na nižim geografskim širinama nego inače. Pljusak traje od 14. jula do 1. septembra, s vrhuncem noćas, kada će najbolje biti vidljive “zvezde padalice”.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]

NASA i SpaceX su uspeli da lansiraju letelicu Northrop Grumman Cygnus ka Međunarodnoj svemirskoj stanici (ISS) kao deo misije NG-21. Misija je pokrenuta sa raketnog centra u Cape Canaveralu. Iako su se vremenski uslovi pokazali kao izazovni za lansiranje, prognoza se poboljšala dovoljno da se lansiranje uspešno obavi. Letelica Cygnus je započela putovanje od oko 40 sati prema ISS-u sa lansiranjem koje je nastupilo 3. avgusta 2024. godine. Međutim, tokom puta, Cygnus nije izveo planirane motorske manevre zbog problema sa inicijalnim pritiskom, ali su inženjeri radili na alternativnom planu da se obezbedi uspešno povezivanje sa stanicom.

Na Cygnus letelici nalazi se više od 800 kg naučnih eksperimenata, uključujući istraživanja vezana za širenje plamena radi boljeg razumevanja požara i eksperiment za bioprinting jetrenog tkiva u mikrogravitaciji. Ovaj eksperiment ima za cilj poboljšanje procesa za stvaranje tkiva koje bi moglo biti transplantirano na Zemlji. Takođe, dva CubeSata su lansirana kao deo misije, CySat-1 sa Univerziteta Iowa State i DORA iz Univerziteta Arizona State.

Lansiranje je važan korak napred za misije ka ISS-u, dok se timu i dalje nadaju uspešnom dockingu letelice Cygnus uprkos početnim tehničkim problemima.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]

Invader, čije je pravo ime Franck Slama, je anonimni francuski ulični umetnik poznat po svojim keramičkim mozaicima koji su modelovani po pikselizovanoj umetnosti video igara iz perioda 1970-ih i 1980-ih. Njegov rad obuhvata motive iz igara kao što su Space Invaders, Pac-Man i Super Mario Bros. Od decembra 2020. godine, njegovi radovi mogu biti viđeni na visokoprofilnim lokacijama u 79 gradova u 20 zemalja. Pored svojih instalacija, Invader objavljuje knjige i mape koje služe kao vodiči do lokacija njegovih mozaika. Njegove instalacije postale su poželjne kolekcionarske stvari, do te mere da su neki radovi morali biti ukradeni sa zidova na kojima su bili postavljeni. Invader radi inkognito, često maskiran i uglavnom noću, kako bi zaštitio svoju anonimnost.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]

Zvezdana ploča naše Mlečne staze je četiri do pet milijardi godina starija nego što se ranije mislilo. Prema najnovijim istraživanjima, ova “tanka ploča” postojala je već pre oko 13 milijardi godina. Otkriće velikog broja veoma starih zvezda u ovoj oblasti naše galaksije baca novo svetlo na rano formiranje galaksija i može objasniti zašto je svemirski teleskop Džejms Veb pronašao više disk galaksija u ranom kosmosu nego što se očekivalo.

Analize pokazuju da su mnoge od ovih starih zvezda metalno siromašne, što znači da su one izuzetno stare, starije od 13 milijardi godina. Ovo otkriće izaziva preispitivanje dosadašnjih teorija o razvoju galaksija i sugeriše da je Mlečna staza formirala svoju tipičnu zvezdanu ploču mnogo ranije nego što se mislilo.

Ovo takođe ima implikacije na šire razumevanje evolucije galaksija, jer se ranije smatralo da je rana formacija zvezdanih diskova retka pojava. Međutim, posmatranja teleskopa Džejms Veb sugerišu da su disk galaksije bile prilično uobičajene u prvoj milijardi godina nakon Velikog praska, što podržava najnovija otkrića vezana za Mlečni put.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]

Astronomi prognoziraju da će T Coronae Borealis, poznata i kao “Zvezda plamena”, uskoro eksplodirati i biti vidljiva sa Zemlje golim okom. Sistemi zvezda, koji se sastoje od hladne crvene džin-zvezde i vrele bele patuljaste zvezde, locirani su na udaljenosti od 3.000 svetlosnih godina od Zemlje, a poznati su po svojim povremenim eksplozijama koje se ponavljaju svakih 79 do 80 godina, prema NASA-inim podacima. Poslednja zabeležena erupcija ovog sistema dogodila se 1946. godine.

Profesor fizike i astronomije sa Univerziteta države Luizijane, Bredli Šefer, napominje da će ova eksplozija postati jedna od najsvetlijih zvezda na nebu kada bude vidljiva sa Zemlje. Naučnici predviđaju da će tokom eksplozije sjaj T Coronae Borealis dostići magnitudu +2, što će omogućiti da se zvezda vidi golim okom. Precizan datum i vreme eksplozije su još uvek nepoznati, ali trenutni pad sjaja, poznat kao “pre-erupcija”, ukazuje na to da je erupcija neizbežna.

T Coronae Borealis je jedan od retkih poznatih sistema u Mlečnom putu sa ciklusom erupcija kraćim od jednog veka. Kada se eksplozija desi, zvezda će na nebu biti sjajna poput Severnjače, Polaris, i taj sjaj će zadržati nekoliko dana do nedelju dana.

Ovaj događaj će pružiti astronomima jedinstvenu priliku za proučavanje različitih talasnih dužina svetlosti i strukture zvjezdanog sistema. Dr Rebekah Hounsell iz NASA-inog Centra za svemirske letove “Goddard” izjavila je da je ovo jedan od onih jedinstvenih događaja koji će inspirisati buduće generacije astronoma.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]

Istraživači sa Univerziteta u Minesoti razvili su prototip čipa nazvan “computational random-access memory” (CRAM) koji bi mogao smanjiti energetske potrebe za AI aplikacije za čak 1,000 puta u odnosu na trenutne metode. CRAM tehnologija može direktno obavljati proračune unutar memorije koristeći spintroničke uređaje poznate kao magnetski tunelski spojevi (MTJ). Ovi uređaji iskorišćavaju spin elektrona umesto električnih naboja za skladištenje podataka, čime se postiže veća energetska efikasnost.

Tradicionalna računarska arhitektura von Neumann modela zahteva stalno premeštanje podataka između procesora i memorije, što troši mnogo energije. CRAM tehnologija eliminiše te energetski intenzivne transfere, omogućavajući proračune na bilo kojoj lokaciji unutar memorijskog array-a.

Ovo bi moglo biti ključno za smanjenje energetskih potreba AI sistema čija potrošnja električne energije rapidno raste. Međunarodna agencija za energiju predviđa da bi globalna potrošnja za trening AI sistema i aplikacija mogla više nego udvostručiti do 2026. godine.

Iako još uvek postoje izazovi oko skalabilnosti, proizvodnje i integracije sa postojećom silikon tehnologijom, istraživači planiraju demonstracije u saradnji sa vodećim kompanijama u polju poluprovodnika kako bi CRAM tehnologija postala komercijalna realnost.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]

Rover NASA-e, Perseverance, otkrio je marsovsko kamenje sa specifičnim karakteristikama koje bi mogle ukazivati na prisustvo nekadašnjeg mikrobiološkog života. Kamenje sadrži svetle, tamno obrubljene fleke, koje liče na mikrobiološke tragove kakve nalazimo na Zemlji. Nalaz, nazvan „Leopardovi fleke“, sadrži gvožđe i fosfor, što može biti rezultat mikrobioloških procesa, ali i abiotickih pojava.

Istražujući Jezero krater od februara 2021. godine, Perseverance je već dokazao da je područje nekada imalo uslove pogodne za život i bilo bogato vodom. Nedavno otkriveno kamenje u Neretva Vallis oblasti sadrži široke bele sulfate i crvenkasti materijal bogat hematitom, uz značajan broj nepravilno formiranih svetlih fleka sa crnim obručima. Analize su otkrile prisustvo organskih molekula.

Iako su ove “Leopardove fleke” slične onima koje mikrobi ostavljaju na Zemlji, moguće je da su nastale i kroz geokemijske procese bez prisustva života. Da bi se definitivno utvrdilo poreklo ovih tragova, potrebno je detaljno ispitivanje uzoraka na Zemlji.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]

Astronomi su po prvi put izmerili brzinu kojom se tamna materija kreće u kosmosu i otkrili iznenađujuće podatke. Podaci dobijeni iz sudara dve galaktičke grupe (MACS J0018.5+1626) pokazali su da nevidljiva tamna materija pretiče vrele međugalaktičke gasove. Ove galaktičke grupe se sudaraju brzinom od oko 3.000 kilometara u sekundi, što je oko jedan procenat brzine svetlosti.

Tamna materija čini gotovo celokupan kosmos, ipak veoma malo znamo o njoj. Nije jasno od čega je sastavljena, kako je raspodeljena u svemiru i da li može da interaguje sama sa sobom. Posmatra se samo indirektno, uglavnom kroz kretanje zvezda ili galaksija. Velike galaktičke grupe su idealni objekti za ovakva merenja jer su 80-90% sastavljene od tamne materije.

Astrofizičari sa California Institute of Technology uspeli su da izmere brzinu tamne materije tokom sudara ovih galaktičkih grupa i uporede je sa brzinom vidljive materije u formi vrelih gasova koji svetle. Ovo merenje omogućilo im je da shvate kako se tamna materija i gasovi kreću relativno jedan prema drugom.

Analize su otkrile da se vidljivi vreli gasovi i tamna materija ne kreću istom brzinom tokom sudara. Nakon početnog približavanja, tamna materija koja čini masu sudarajućih grupa pretiče vrele gasove. Ovi gasovi se zatim usporavaju usled elektromagnetnih snaga koje utvrđuju dodatne turbulencije i interakcije, dok tamna materija, koja se kreće samo pod uticajem gravitacije, nastavlja brže.

Ovi rezultati pružaju novi uvid u ponašanje tamne materije i otvaraju puteve za buduća istraživanja. (The Astrophysical Journal, 2024; doi: 10.3847/1538-4357/ad3fb5)

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]